Als therapeut heb ik kennis van classificatiesystemen zoals de DSM-5 en ICD-10 en weet ik wat een goede diagnosestelling inhoudt. Toch betrap ik mezelf wel eens op het feit dat er sprake is van conformation bias (bevestigingsvooroordeel) tijdens een intakegesprek. Dit betekent dat ik al vrij snel denk te weten wat er aan de hand is met een client waardoor ik de informatie die hij/zij vertelt, onbewust passend maak. Ik heb een bepaalde diagnose in mijn hoofd en de vragen die ik tijdens de intake stel zijn hierop toegespitst. Een soort van bevestiging zoeken naar wat ik in gedachten heb.
Volgens mij lijden we hier allemaal wel eens aan. Toch is het goed om alert te blijven. Om alle opties open te houden. Hierdoor krijg je een veel zuiverder beeld van je client en kun je dus ook adequater behandelen of sneller doorverwijzen.
Tip: denk eens na hoe dit bij jou zit en doe je best om altijd te werken vanuit de nul-hypothese!
Hoe zit het dan met onze cliënten?
Zij hebben ook last van denkfouten. *Onderzoek liet zien dat cognitieve biases kunnen bijdragen aan het ontstaan, voortbestaan en terugkeer van klachten. Wat zij (en ook wij) beleven en ervaren hangt onder andere af van hoe de beschikbare interne en externe informatie wordt gefilterd en verder verwerkt in het cognitieve systeem. Wellicht kennen we allemaal de aandachtsbias: als we een roze auto hebben besteld zien we ineens overal roze auto’s rijden. Het is goed om te weten dat de aandachts- en interpretatiebias het voortduren van klachten in de hand lijkt te werken:
- mensen met een verslaving lijken te leven in een wereld met relatief veel verleidingen
- angstige mensen zien de wereld als een wereld met relatief veel dreigingen,
- voor mensen met een depressieve stoornis zit hun wereld vol met relatief veel negatieve informatie, en met weinig aanknopingspunten voor hoop en optimisme
- enz.
CT en CGT lijken vooralsnog het meest zinvol hoewel ik zelf in eerste instantie liever gebruik maak van NLP en psycho-educatie.
*Het is trouwens een feit dat bijna ieder psychisch/medisch wetenschappelijk onderzoek voorzien is van talloze biases in bijv.: patiëntselectie, onderzoeksvragen, obserservationeel onderzoek enz.
