Door Karin Fens van Gaal

Ik maak met (bijna) iedere cliënt een genogram. Ten eerste omdat ik het fijne manier vind om namen en jaartallen te noteren en ten tweede omdat het genogram een hoop patronen zichtbaar maakt, zowel voor de cliënt als voor mij.

Een genogram is een overzicht van het familiesysteem. Een genogram wordt vaak gebruikt als ingang voor de gesprekken. Het gesprek verloopt dan via de het genogram. Het brengt de familie in kaart van tenminste 3 drie generaties. De gegevens bieden naast overzicht inzicht in de familiestructuur. Er ontstaat ruimte stil te staan bij de achtergrond van de verteller in samenhang met de plaats en de tijd waarin het verhaal zich afspeelt etc. Voor het maken van een genogram heb je een potlood en papier nodig en kennis van de belangrijkste symbolen. Ik zie het genogram als een mooi houvast om het vertelproces op gang te brengen of op gang te houden. Een genogram is eigenlijk een kaart van verschillende generaties en hun onderlinge relaties:

• de voorgaande generatie van ouders, grootouders en overgrootouders;
• de generatie waartoe jezelf behoort met de broers en zusters, neven en nichten;
• de volgende generatie van kinderen, kleinkinderen.

Ook is er plaats voor

• ooms en tantes, neven en nichten, eventueel (achter)neven en nichten;
• En evt. aangetrouwde familie als schoonouders, zwagers en schoonzussen.

Symbolen

• Elk familielid wordt uitgebeeld met een vierkant (man) links of een cirkelt (vrouw) rechts.
• Elk figuurtje krijgt een naam en geboortedatum.
• Bij overlijden wordt leeftijd en een kruisje geplaatst.
• Het oudste kind staat links, het jongste rechts en de rest van de kinderen ertussen.

Genogram

Wat kun je ermee?

Werken vanuit het genogram is een manier om (levens) verhalen inzichtelijk te krijgen op de dimensies;

• Feiten
• Psychologie
• Interacties
• Ethiek

De methode wordt veel gebruikt binnen de systeemtherapie (contextueel) maar is tevens goed bruikbaar in therapie en coaching. Informatie over de context van personen wordt  verzameld en geordend en samengebracht in een visueel beeld. D.m.v. het genogram wordt op zoek gegaan naar krachten, competenties en oplossingsstrategieën en ook naar valkuilen en destructieve patronen, die vaak generatie op generatie herhaald worden.

De oorsprong van de methodiek systemisch werken ligt onder andere bij Bert Hellinger en Virginia Satir. Bert Hellinger ontdekte de kenmerken van elk systeem en ontwikkelde deze methode om hiermee te werken en oorzaken inzichtelijk te maken. Informatie over de context van personen wordt verzameld en geordend en samengebracht in een visueel beeld.